Θα δώσουμε τη μάχη στα ίσια

Ο Γιώργος Φλέσσας, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της CIVITAS, μιλάει στο περιοδικό adbusiness για την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά, όχι μόνο της επικοινωνίας αλλά και γενικότερα, για το ρόλο του κράτους, για την ελληνική οικονομία και τις επενδύσεις. Αναφέρεται ακόμη στο πλαίσιο που αφορά τις υπηρεσίες Public Affairs στη χώρα μας και τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της κατάργησης του αγγελιοσήμου. Επίσης, μεταξύ άλλων, σχολιάζει την αίτηση της CIVITAS για την υπαγωγή στο άρθρο 99 και τη μάχη που δίνει η εταιρία.

Η συνέντευξη δόθηκε στη Σόνια Χαϊμαντά και δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου 2012.

Σ.Χ.: Η αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 99 του Πτωχευτικού Κώδικα δείχνει να σας δίνει νέα ώθηση. Οι πελάτες παραμένουν παρέχοντας ψήφο εμπιστοσύνης, η αγορά σας αναγνωρίζει το επιχείρημα της «ηθικής» εταιρείας μιας και αποφασίσατε να βαδίσετε το μονοπάτι του κουρέματος του χρέους σας προς προμηθευτές και όχι της εν μια νυκτί τοποθέτησης «λουκέτου» για να ανοίξετε αμέσως μετά μια νέα Civitas, η οποία «καθαρή πιά», θα έχει απαλλαγεί από τα βάρη του παρελθόντος… Πείτε μιας συνοπτικά πως αντιμετώπισε το πελατολόγιό σας την απόφασή σας, πώς σας αντιμετωπίζουν οι τράπεζες και τι προοπτικές έχετε να υπαχθείτε στο 99;

Γ. Φλέσσας: Αποφασίσαμε, οι συνεργάτες μου κι εγώ, να δώσουμε τη μάχη στα ίσια. Δεν ταιριάζουν στο ήθος και στην ιστορία μας μεθοδεύσεις. Δεν τις κατακρίνω, πιθανώς να μην υπήρχαν άλλες λύσεις. Εμείς έχουμε επιλέξει τον δρόμο της τίμιας προσπάθειας. Σπεύδω εδώ να πω ότι οι διατάξεις του νόμου αυτού είναι σύγχρονες και πλήρεις. Είναι ένας νόμος που έχει παρεξηγηθεί γιατί δίνει την ευκαιρία για πραγματική αναγέννηση των επιχειρήσεων.

Είναι εντυπωσιακή η στήριξη που έχουμε από τους πελάτες μας.  Εκτιμούν τη μοναδική ποιότητα των υπηρεσιών μας και την πολυετή συνεργασία μας και είναι πεπεισμένοι ότι τίποτα δεν αλλάζει –και δεν θα αλλάξει– στην εξυπηρέτησή τους. Κι αυτό παρά τις μισαλλόδοξες προσπάθειες κάποιων “συναδέλφων” να διασπείρουν φήμες εναντίον μας. Οι πελάτες ενδιαφέρονται να λαμβάνουν  υπηρεσίες υψηλής ποιότητας από μια ομάδα με γνώσεις κι εμπειρία. Θέλουν να συνεργάζονται με ανθρώπους που φέρνουν αποτελέσματα και τους αντιμετωπίζουν με ειλικρίνεια και εντιμότητα. Οι τράπεζες αναγνωρίζουν ότι η CIVITAS είναι ένας αξιόλογος και διαχρονικός παίκτης στην αγορά της επικοινωνίας με δυνατό πελατολόγιο,  μοναδική εξειδίκευση και τεχνογνωσία. Καταλαβαίνουν τις σημερινές δυσκολίες, διαβλέπουν όμως τις προοπτικές. Ήδη οι πρώτες αντιδράσεις είναι θετικές και αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι το θέμα θα ολοκληρωθεί με επιτυχία.

Σ.Χ.: Θεωρείτε τελικά το κράτος «μεγάλο μπαταχτσή» μετά και την άρνηση του υπ. Μεταφορών να εξοφλήσει τις βεβαιωμένες του υποχρεώσεις (2,5 εκατ. ευρώ από έργο του 2009);  Είναι μαχητή η αποπληρωμή του χρέους του δημοσίου προς τη Civitas ή συνιστά μια «χαμένη υπόθεση»;

Γ. Φλέσσας: Η συμπεριφορά του κράτους είναι εγκληματική. Τελεία και παύλα. Διεκδικούμε, με όλα τα νομικά μέσα, τα χρήματα που μας οφείλει το δημόσιο μέχρι το τελευταίο ευρώ. Θα πάρει χρόνο αλλά στο τέλος θα δικαιωθούμε. Δεν έχουν κανένα επιχείρημα για να μην πληρώνουν αυτήν την οφειλή, απλώς την καθυστερούν όσο γίνεται περισσότερο. Το πιο δυσάρεστο είναι ότι το δημόσιο δεν πληρώνει τις βεβαιωμένες υποχρεώσεις του προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις  για να συντηρεί το πελατειακό σύστημα, τις συντεχνίες και τα προνόμιά τους, άχρηστες υπηρεσίες και οργανισμούς και έναν αντιπαραγωγικό στρατό υπαλλήλων. Αυτό πρέπει να σταματήσει άμεσα.

Θα συνεργαζόσασταν ευχαρίστως με το Δημόσιο στην τρέχουσα περίοδο… αλλωστε έχετε δυνατό know hot καθώς ήταν στο DNA της εταιρείας Civitas η καλή συνεργασία με το Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ.

Γ. Φλέσσας: Πράγματι έχουμε τις γνώσεις και την εμπειρία να χειριστούμε τα θέματα στρατηγικής και επικοινωνίας των υπουργείων και των μεγάλων οργανισμών. Ιδίως αυτή την περίοδο που το έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη για να ανακτήσουν την αξιοπιστία τους, να πείσουν για τις πολιτικές που εφαρμόζουν και να δημιουργήσουν νέες σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Όμως, έχουμε πάρει την απόφαση –ήδη από το 2009– να μην ξανασυνεργαστούμε με το δημόσιο. Αν αλλάξουν οι συνθήκες και υπάρξει εγγύηση για τις πληρωμές τότε θα το επανεξετάσουμε. Στο παρελθόν, το να συναλλάσσεται κανείς με το δημόσιο ήταν εγγύηση. Τώρα είναι τεράστιο ρίσκο και σίγουρο “φέσι”

Σ.Χ.: Έχουν γίνει απομακρύνσεις στελεχών στη Civitas ή δραματικές οικονομίες κλίμακας προκειμένου να αντεπεξέλθετε; Η εισδοχή των νέων στελεχών στην ομάδα σας συνοδεύεται και με απολύσεις εργαζομένων με υψηλότερες αποδοχές;

Γ. Φλέσσας: Η βασική ομάδα των στελεχών μας παραμένει αμετάβλητη. Δεν προβλέπονται απομακρύνσεις, εξ αυτού του λόγου, το αντίθετο μάλιστα: εμπλουτίζουμε το προσωπικό μας. Θέλω όμως να παρατηρήσω το εξής, η ύφεση και οι νέες συνθήκες της αγοράς απαιτούν τα στελέχη να είναι πρωταθλητές. Το να είσαι απλά καλός δεν επαρκεί. Πρέπει να είσαι άριστος, να κάνεις πρωταθλητισμό. Αυτός είναι ο δικός μας προσανατολισμός: η αριστεία! Να έχουμε και να δημιουργήσουμε στελέχη πρωταθλητές. Στο δεύτερο σημείο η απάντηση είναι: είναι αφροσύνη να μην επιδιώκει κανείς τις μέγιστες εξοικονομήσεις και οικονομίες κλίμακος, όπου είναι εφικτό. Αυτό γίνεται πάντα με προσοχή, ώστε να μη θίγονται βασικές λειτουργίες.

Σ.Χ.: Σε έρευνα του δικτύου της Ketchum του οποίου η Civitas είναι αποκλειστικός αντιπρόσωπος στην Ελλάδα καταδεικνύεται ότι υπάρχει σοβαρό έλλειμμα εμπιστοσύνης προς τους ηγέτες. Μάλιστα είχατε δηλώσει στο απώτερο παρελθόν σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας ότι «η Ελλάδα πληρώνει πανάκριβα την έλλειψη αυτών ακριβώς των χαρακτηριστικών. Η μελέτη αποτελεί ένα εργαλείο – “οδικό χάρτη” για τους σημερινούς ηγέτες, ιδίως στη χώρα μας όπου η κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στους πολιτικούς έχει φτάσει στο μέγιστο σημείο». Πιστεύετε ότι η συγκυβέρνηση της ελληνικής «τρόϊκα» έχει κάποιες πιθανότητες να ανατρέψει το αρνητικό αυτό κλίμα στην εποχή της κρίσης και του ΔΝΤ;

Γ. Φλέσσας: Το έλλειμμα ηγεσίας στην Ελλάδα είναι τραγικό και πολυδιάστατο. Δεν αφορά μόνο τους πολιτικούς –όπου η κατάσταση είναι οφθαλμοφανώς απογοητευτική– αλλά και τον πνευματικό κόσμο και την επιχειρηματική κοινότητα. “Ο καλός ο καπετάνιος στην φουρτούνα φαίνεται”,  λέει σοφά ο λαός μας και η Ελλάδα βρέθηκε και βρίσκεται σε θύελλα χωρίς καλούς καπετάνιους. Η εξαιρετική μελέτη της Ketchum λέει ότι οι ηγέτες πρέπει “να είναι ειλικρινείς, να παίρνουν δύσκολες αποφάσεις και να φέρνουν αποτελέσματα”. Και εγώ θα πρόσθετα ότι όσοι βρίσκονται σε ηγετικές θέσεις πρέπει, παρά τη δύσκολη συγκυρία, να οραματιστούν το αύριο και να μας οδηγήσουν εκεί. Μέχρι στιγμής αποδείξαμε ότι δυστυχώς είμαστε ανίκανοι να τα καταφέρουμε χωρίς αφόρητη εξωτερική πίεση. Ευελπιστώ ότι θα αναδειχτούν νέες ηγεσίες και με τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα πράγματα σιγά-σιγά θα διορθώνονται. 

Σ.Χ.: Στο «μενού» των υπηρεσιών που παρέχετε περιλαμβάνεται η Εταιρική Επικοινωνία, η Επικοινωνία Τεχνολογίας, το Brand marketing, η Ψηφιακή Επικοινωνία, η Διαχείριση θεμάτων & κρίσεων, η Επικοινωνία Ενέργειας & Βιομηχανίας το Institutional Communication, η Επικοινωνία Τροφίμων & Ποτών, η Επικοινωνία υπηρεσιών Υγείας, το CSR & Green Communications, η Ενδοεταιρική επικοινωνία & change management, το Media & Spokesperson Training, το Leisure Communications, η Έρευνα, οι Δημιουργικές Υπηρεσίες, το Public Affairs, η Πολιτική Επικοινωνία και η Χρηματοοικονομική & επενδυτική επικοινωνία. Ως γνωστόν ένα από τα ατού σας είναι το Public Affairs… Αναγνωρίζει ο μηχανισμός της κυβέρνησης την ανάγκη να συνομιλεί μαζί σας για τις ανάγκες των πελατών σας θεσμικούς και μη; Παραμένει σε γκρίζα ζώνη και παρεξηγημένο το lobbying στην Ελλάδα;

Γ. Φλέσσας: Η συζήτηση για τα Public Affairs είναι μεγάλη και πολυδιάστατη και δεν έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα. Επιγραμματικά να πω ότι, όσο δεν υπάρχουν κανόνες και θεσμικό πλαίσιο για τη συνομιλία κράτους και επιχειρήσεων, τόσο μεγαλώνουν οι κίνδυνοι αδιαφάνειας και διαφθοράς. Επίσης, οι πολιτικοί και οι δημόσιοι λειτουργοί φοβούνται σήμερα να συνομιλούν με τις επιχειρήσεις για να μην κατηγορηθούν ότι “τα παίρνουν”. Από την άλλη, όσο η κρατική παρέμβαση στην οικονομία παραμένει μεγάλη, όσο η επιρροή των κανονιστικών και ρυθμιστικών αρχών (ευρωπαϊκών και τοπικών) αυξάνεται, τόσο οι ανάγκες ενημέρωσης, διαλόγου και διαβούλευσης θα πολλαπλασιάζονται. Είναι σημαντικό, και αυτό θα συμβάλει στην ταχύτερη ανάπτυξη της οικονομίας, στην προσέλκυση επενδύσεων και στη βελτίωση της απόδοσης των λειτουργουσών επιχειρήσεων,  να θεσμοθετηθεί και στην Ελλάδα (όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ, στη Μεγάλη Βρετανία, στον Καναδά, στη Γερμανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση) ένα απλό και ξεκάθαρο πλαίσιο για την άσκηση των Public Affairs. Όσο δεν γίνεται αυτό είναι εις βάρος όλων.

Σ.Χ.: Τι συμβουλεύετε τους πολυεθνικούς σας μεγάλους πελάτες (Boeing, Schneider Electric, APC by Schneider Electric, ΜasterCard, Printec, Philips, JP Morgan Asset Management, ΝΟΚΙΑ και Stanley Bet International) αναφορικά με το ζητούμενο της ελληνικότητας σε μια περίοδο που φυτρώνουν σαν μανιτάρια οι καμπάνιες που υποστηρίζουν ότι πρέπει να υποστηριχθούν ελληνικές εταιρείες και η διατήρηση των θέσεων εργασίας;

Γ. Φλέσσας: Η συζήτηση για το τί είναι ελληνικό προϊόν και τί όχι, πρέπει να γίνει το ταχύτερο και να γίνει πολύ σοβαρά, αλλιώς ο λαϊκισμός, η πατριδοκαπηλία και τα ανόητα στερεότυπα θα κυριαρχήσουν και θα παρασύρουν τους καταναλωτές σε λαθεμένες πεποιθήσεις και αποφάσεις. Η λογική αυτή είναι επικίνδυνη και πρέπει να σταματήσει άμεσα. Δεν είναι λίγες οι εταιρίες –κυρίως οι πολυεθνικές– που έχουν πολύ σοβαρή συνεισφορά στην ελληνική οικονομία, στην απασχόληση και στην κοινωνία, οι οποίες νιώθουν την ανάγκη να υπερασπιστούν τις θέσεις τους με διάφορες καμπάνιες. Μπορεί να μην επιλέγουν όλες τις φορές την καλύτερη στρατηγική για να το κάνουν, αλλά η επικοινωνία είναι ο μόνος τρόπος για να αμυνθούν και να αντισταθούν στην ισοπέδωση και στον εύκολο λαϊκισμό της ελληνικότητας.
Δεν μπορεί ως χώρα να ζητάμε επενδύσεις για να ξεκολλήσει επιτέλους η οικονομία μας και να δημιουργηθεί ανάπτυξη και την ίδια στιγμή κάποιοι να αμφισβητούν ότι προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα, σε ελληνικά εργοστάσια, από ελληνικές πρώτες ύλες, από έλληνες εργαζομένους, επειδή είναι πολυεθνικής ιδιοκτησίας είναι λιγότερο ελληνικά. Στο θέμα αυτό συμβουλεύουμε τους πελάτες μας να προβάλλουν με ειλικρινή και αξιόπιστο τρόπο της επιχειρηματολογία τους και να ενημερώνουν διαρκώς τους stakeholders για τις δράσεις και τη συνεισφορά τους.

Σ.Χ.: Πώς βλέπετε το κομμάτι των digital λογαριασμών; Ηδη έχετε συνεργασία με μεγάλα brands, όπως η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, το Neomat, η EMC Hellas, η Skylogic, η adidas κ.ά. Βλέπετε ότι υπάρχει μια σαφής τάση και στροφή από τα παραδοσιακά Μέσα στα social media ή …μόδα είναι και θα περάσει;

Γ. Φλέσσας: Το ψηφιακό περιβάλλον είναι ήδη συστατικό μέρος της ζωής μας, της καθημερινότητάς μας. Αυτό το δεδομένο κανείς δεν μπορεί να το αγνοεί. Έτσι και οι επιχειρήσεις οφείλουν να αναπτύσσουν την επικοινωνία τους ψηφιακά παράλληλα με την offline. Δεν είναι μόδα, είναι μία διαρκής ανάγκη. Χρειάζεται πλέον διπλή προσπάθεια και πραγματικά ολοκληρωμένη επικοινωνία συγχρόνως στα παραδοσιακά μέσα και online. Οι εξελίξεις δεν θα σταματήσουν εδώ. Ήδη οι διεθνείς τάσεις υποδεικνύουν ότι γινόμαστε περισσότερο mobile με ότι αυτό συνεπάγεται. Βέβαια, όπως με κάθε νέα τάση, ιδίως στη χώρα μας, γίνονται υπερβολές και απλουστευτικές προσεγγίσεις. Είναι οι παιδικές ασθένειες, θα περάσουν. Εμείς ως εταιρία και με τη βοήθεια της Ketchum εξελίσσουμε διαρκώς τις υπηρεσίες μας και παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις, ώστε να μπορούμε να παρέχουμε τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στους πελάτες μας

Σ.Χ.: Κρίνετε ικανοποιητική την εκπροσώπηση των συμφερόντων του κλάδου του PR από τον Τομέα της ΕΔΕΕ; Αφήνει ικανό χώρο και περιθώριο αναπνοής ο κλάδος της διαφήμισης στο PR προκειμένου να αναπτυχθεί και να μην συρρικνωθεί (καταγράφεται μείωση τζίρων, κερδοφορίας, απασχολουμένου δυναμικού κ.ά.).

Γ. Φλέσσας: Δυστυχώς στο χώρο μας εδώ και χρόνια υπάρχει μια κακοδαιμονία. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες ορισμένων συναδέλφων που ανησυχούν για τον κλάδο, η πλειονότητα των συναδέλφων αντί να ασχολείται με το πως θα μεγαλώσει η πίτα και πως θα προοδεύσουμε όλοι, επικεντρώνεται στο πως “θα ψοφήσει ο γάιδαρος” του διπλανού. Αυτό το έχουμε δει πολύ καλά το τελευταίο διάστημα. Έτσι λοιπόν το κοινό καλό υπονομεύεται από την ιδιοτέλεια, πράγμα που ακυρώνει τα όργανα συλλογικών συμφερόντων, όπως η ΕΔΕΕ. Σε ότι αφορά τη διαφήμιση, η απάντηση είναι ότι, ενώ σπάνια επηρεάζει ευθέως τις δικές μας υποθέσεις, εντούτοις η αδυναμία της να προσαρμοστεί με επάρκεια στα νέα δεδομένα –πάντοτε με τις σχετικές εξαιρέσεις– καθυστερεί τις εξελίξεις σε ολόκληρο τον κλάδο της επικοινωνίας. Για να είμαι δίκαιος, όμως, οφείλω να πω ότι οι διαφημιστές –ως πιο ώριμη αγορά αν και σε μεγαλύτερη κρίση από εμάς– επιδεικνύουν συλλογικά πιο υπεύθυνη στάση.

Σ.Χ.: Είστε υπέρ ή κατά της κατάργησης του αγγελιοσήμου ή της μείωσής του κατά 50%; Ένα τέτοιο ενδεχόμενο να συνέδραμε θετικά στην Επικοινωνία και τους διαφημιζόμενους προκειμένου να επενδυθούν μεγαλύτερα κονδύλια στην προβολή;

Γ. Φλέσσας: Είμαι υπέρ! Οποιαδήποτε έμμεση εισφορά ή φόρος, ή λεγόμενος κοινωνικός πόρος είναι άδικος και στρεβλώνει την αγορά. Αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει. Η ιστορία του αγγελιοσήμου έχει ταλαιπωρήσει τη διαφημιστική αγορά εδώ και χρόνια για να προασπίσει τα συμφέροντα μιας συντεχνίας. Επιβάλλεται η άμεση κατάργησή του. Βέβαια, δεν πιστεύω ότι αυτό θα λύσει τα προβλήματα των διαφημιστικών εταιριών, ούτε ότι θα επενδυθούν αυτόματα περισσότερα χρήματα στη διαφήμιση. Αυτό θα γίνει εφόσον οι διαφημιστές κερδίσουν το στοίχημα της εμπιστοσύνης των πελατών τους και αποδείξουν ότι δίνουν υπηρεσίες πραγματικής προστιθέμενης αξίας στους πελάτες τους, αντί να λειτουργούν ως διακινητές χρήματος.

Σ.Χ.: Η κρίση επιβάλλει για περισσότερο PR ωστόσο οι πελάτες δείχνουν να μειώνουν τα κονδύλια. Υπάρχει κάποιο εργαλείο, κάποια έρευνα που να καταδεικνύει ότι η ένταση και ο προσανατολισμός στις δημόσιες σχέσεις βοηθά στην παραμονή των εταιρειών στην αγορά εν μέσω κρίσης (από άλλες αγορές π.χ. την Αργεντινή). 

Γ. Φλέσσας: Κρίσεις και υφέσεις έχουν συμβεί πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες και στις ΗΠΑ και στην Μεγάλη Βρετανία και στη Λατινική Αμερική και στην Ασία. Υπάρχει λοιπόν εμπειρία, υπάρχουν recession studies, υπάρχουν μεθοδολογίες και τις γνωρίζουμε. Όταν υπάρχει ύφεση, οι εταιρίες διεκδικούν μικρότερα μερίδια αγοράς και επικοινωνούν με πιο δύσπιστους καταναλωτές. Αυτό αυξάνει τον ανταγωνισμό και τις δυσκολίες, χρειάζονται νέες προσεγγίσεις και νέα εργαλεία. Σίγουρα δεν είναι λύση να κόψεις την επικοινωνία, να εξαφανιστείς. Μπορείς όμως να λειτουργήσεις πιο έξυπνα και πιο οικονομικά ώστε να επικοινωνείς τα μηνύματά σου και να καλλιεργείς τις σχέσεις σου με τους καταναλωτές και τους stakeholders. Εδώ βρίσκεται η δύναμη των δημοσίων σχέσεων. Με υποδεκαπλάσιο κόστος και πιο στοχευμένες και έξυπνες προσεγγίσεις μπορείς να κρατήσεις ζωντανή την επικοινωνία σου με τα κοινά που σε ενδιαφέρουν και να διεκδικήσεις τις πωλήσεις και τα μερίδια αγορά που θέλεις. Αυτό βέβαια απαιτεί περισσότερη δουλειά και μεγαλύτερο sophistication, όχι μόνο από εμάς, αλλά και από τους πελάτες μας, που συχνά επαναπαύονται στις παλιές συνταγές, όπως η διαφήμιση, αντί να δοκιμάσουν πιο έξυπνες αλλά πιο σύνθετες προσεγγίσεις, όπως οι δημόσιες σχέσεις και η digital επικοινωνία. Όμως στις περιόδους κρίσης και ύφεσης, όπως αυτή που βρίσκεται η Ελλάδα, θα κερδίσουν εκείνοι που τολμούν και πρωτοπορούν.