Έχουν αρχίσει να πυκνώνουν οι επιθέσεις κατά των τραπεζών για την απροθυμία τους –ή την αδυναμία τους– να ενισχύσουν τη χειμαζόμενη αγορά. Ο υπουργός Οικονομικών προειδοποιεί με επιστολές, τα επιμελητήρια το ίδιο και οι αρνητικές αναφορές στα μέσα ενημέρωσης αυξάνονται. Η δε αντίληψη της κοινής γνώμης, όπως είναι γνωστό ήδη από τα τέλη του 2008, είναι τελείως αρνητική.
Η εκτίμησή μας είναι ότι όσο πληθαίνουν τα αδιέξοδα στην αγορά, οι επιθέσεις θα κλιμακώνονται και ενισχυόμενες από γερές δόσεις λαϊκισμού είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε ακρότητες που θα επιβαρύνουν το ήδη δυσμενές οικονομικό κλίμα.
Και οι τράπεζες τι κάνουν; Κλείνονται στο καβούκι τους ή αλλάζουν την κουβέντα. Με άλλα λόγια, τίποτα!
Την ίδια στιγμή και η Βρετανία βρίσκεται σε κρίση. Και μάλιστα τέτοια κρίση που έχει οδηγήσει τους συνήθως ψύχραιμους Βρετανούς σε μαζικές κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας, όπως αυτή της προηγούμενης εβδομάδας.
Έτσι, οι κορυφαίες τράπεζες στη Βρετανία –η Barclays, η HSBC, η Lloyds, η RBS, η Santander και η Standard Ch – σχεδιάζουν μια μεγάλη εκστρατεία για να αναγεννήσουν τη φήμη και την εικόνα τους προς τις επιχειρήσεις ιδίως τις μικρές & μεσαίες (SMEs).
Ο τελικός στόχος –φιλόδοξος– σύμφωνα με πληροφορίες είναι να δημιουργήσουν ένα business-friendly image, ώστε “να θεωρούνται οι τράπεζες φίλοι της επιχείρησης”. Και πώς θα γίνει αυτό: με το σωστό συνδυασμό ουσίας και επικοινωνίας. Η καλλιέργεια των σχέσεων, το business mentoring και η συστηματική αλληλοενημέρωση συνδυάζεται με τη δημιουργία ενός Business Growth Fund ύψους £ 1.5 billion, με προγράμματα ανακούφισης χρεών και εργαλεία πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις (που αναπτύσσει η κάθε τράπεζα) κι όλα αυτά με μια κοινή πλατφόρμα επικοινωνίας.
Είναι αυτονόητο ότι όλο το πρόγραμμα –ο σχεδιασμός του οποίου ξεκίνησε πριν από έξι μήνες και θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2011– επιτηρείται από τη British Bankers Association.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, γνωρίζει κανείς εκ προοιμίου ότι η συλλογική δράση στη χώρα μας είναι ανύπαρκτη, καθώς τα καπελώματα, οι αλληλοϋπονομεύσεις και το στενά νοούμενο συμφέρον κυριαρχούν έναντι του συλλογικού οφέλους.
Πέρα όμως από την αδράνεια, οι ήδη κλονισμένες σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των ιδιωτών, των επιχειρήσεων και των τραπεζών, υπονομεύονται καθημερινά ακόμη περισσότερο από τη συμπεριφορά των τελευταίων (δηλαδή των τραπεζών) οι οποίες μοιάζουν να ενδιαφέρονται αποκλειστικά για τον εαυτό τους και καθόλου για τους πελάτες τους. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αλέξης Παπαχελάς στην Καθημερινή 31.3.2011 (http://bit.ly/f3tGNH): “Καθώς όμως η οικονομική κατάσταση χειροτερεύει, συμβαίνει κάτι παράδοξο και πάρα πολύ επικίνδυνο. Οι τράπεζες, στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν, δεν «τραβάνε την πρίζα» από τις επιχειρήσεις που είναι σαφές ότι δεν έχουν γιατρειά, αλλά ταυτόχρονα πιέζουν ασφυκτικά τις υγιείς επιχειρήσεις. Ανεβάζουν τα spreads, τραβάνε πίσω ανοιχτές γραμμές πίστωσης ή και ζητούν τα χρήματα για παλιά δάνεια από υγιείς επιχειρήσεις. Αντιλαμβάνεσθε πόσο παράλογο είναι αυτό; Έτσι πνίγονται οι επιχειρήσεις που πρέπει να μείνουν ζωντανές για την επόμενη ημέρα και η κάθαρση που το σύστημα χρειάζεται δεν έρχεται ποτέ”.
Τι πρέπει να κάνουν οι τράπεζες λοιπόν για να δημιουργήσουν νέες σχέσεις εμπιστοσύνης; Πρώτα-πρώτα να αντιμετωπίσουν άμεσα το πρόβλημα πριν εξελιχθεί σε μείζονα κρίση. Να τοποθετηθούν στο νέο περιβάλλον από μηδενική βάση. Να ξανακτίσουν συστηματικά τις σχέσεις τους με όλους. Να επενδύσουν με ειλικρίνεια στις άυλες αξίες που κατέρρευσαν: αξιοπιστία και νέες σχέσεις εμπιστοσύνης.
Και όπως αναφέραμε σε προηγούμενη ανάλυση μας (http://bit.ly/h2jojD) “Όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν χωρίς πειθαρχημένη επικοινωνία με τους εκάστοτε stakeholders (καταναλωτές, πολίτες, μέσα ενημέρωσης, εργαζόμενους κα)”.
Τα προειδοποιητικά μηνύματα είναι ξεκάθαρα. Όποιοι τα ερμηνεύσουν έγκαιρα και σωστά θα αντιμετωπίσουν και τα λιγότερα προβλήματα στο μέλλον και ίσως να μπορέσουν να μετατρέψουν την επερχόμενη κρίση σε ευκαιρία.
g.flessas@civitas.gr
